ԳՈՇԱՎԱՆՔ

DCIM100MEDIADJI_0068.JPG

Գոշավանք, Նոր Գետիկ վանք, հայկական կրոնական կառույց  է ՀՀ  Տավուշի մարզի Գոշ գյուղի եզրին՝ Գետիկ գետի աջ ափին: Սկզբում անվանվել է Նոր Գետիկ, իսկ Մխիթար Գոշի մահից հետո՝ 1213 թվականին նրա  անվամբ կոչվել է Գոշավանք:

Գոշավանքը 13-րդ դարում եղել է Հայաստանի կրոնական, կրթական և մշակութային խոշոր կենտրոն: Այդտեղ գործել է բարձրակարգ ուսումնական հաստատություն, որը պատմական աղբյուրներում անվանվել է վարժապետարան, համալսարան, ճեմարան: Գոշավանքի վարդապետարանում դասավանդել են հայոց և օտար լեզուներ՝ հունարեն, լատիներեն, փիլիսոփայություն, ճարտասանություն, երաժշտություն, գրչության արվեստ, նկարչություն:  Եկեղեցին չունի արտաքին պարիսպներ և շրջապատված է գյուղական տներով։ Վանական համալիրի բոլոր կառույցները կցված են միմյանց բացառությամբ Սբ․ Հռիփսեիմե եկեղեցու, որը տեղակայված է վանական համալիրի դիմացի բլրի վրա։

13-րդ դարում Գոշավանքը ստացել է բազում նվիրատվություններ՝ գյուղեր, այգիներ, վարելահողեր, անտառներ, ջրաղացներ, դրամ, գրքեր և այլն: Ըստ 13-րդ դարի պատմիչ Կիրակոս Գանձակեցու՝ վանքի առաջին՝ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ «հրաշագեղ» փայտակերտ եկեղեցու օծմանը Հաղարծինի վանահայր Խաչատուր Տարոնացին Գոշավանքին նվիրել է երկու գյուղ և այգի:

14–16-րդ դարերում Գոշավանքում վանական կյանքն անկում է ապրել և վերստին աշխուժացել 17-րդ դարում: 19-րդ դարի վերջին վանքը դադարել է գործել: Իսկ ահա, 1958 թվականին Մխիթար Գոշի դամբարանի մոտ նրան նվիրված հուշակոթող է կանգնեցվել, 1972 թվականին բացվել է Գոշավանքի թանգարանը, 1978 թվականին՝ բարեկարգվել վանքի տարածքը:

Համառոտ ծանոթանալ. Մխիթար Գոշ, Դատաստանագիրք

Մխիթար Գոշ (1130 Գանձակ – 1213, Գոշավանք), հայ մտածող–գիտնական, օրենսդիր, առակագիր, հոգևորական, մանկավարժ, հասարակական գործիչ։

Մխիթար Գոշի առակներով 12–րդ դարի հայ գրականության մեջ մուտք է գործել ժողովրդական բանարվեստի տեսակը՝ առակը։ Մխիթար Գոշի (Գոշ բառը նշանակում է սակավամազ) կենսագրական տվյալները հիմնականում պահպանվել են Կիրակոս Գանձակեցու մոտ։ Մխիթար Գոշը ծնվել է Գանձակում, մահացել է 1213 թվականին՝ Նոր Գետիկում (այժմ՝ Հայաստանի Գոշ գյուղ)։ Մխիթար Գոշի Դատաստանագիրքը՝ «Գիրք Դատաստանի» միջնադարյան Հայաստանի  ֆեոդալական իրավունքի հավաքածու է, որը կազմել է Մխիթար Գոշը 12-րդ դարի վերջում։

Դատաստանագիրք. Միջնադարյան Հայաստանի  ֆեոդալական իրավունքի հավաքածու, որը կազմել է Մխիթար Գոշը 12-րդ դարի վերջում։ Ճիշտ անվանումն է «Գիրք Դատաստանի»։ Մխիթար Գոշը խոսում է հիմնականում Դատաստանագրիք նշանակության, անհրաժեշտության մասին։ Գոշն իր Դատաստանագրքով հիմք դրեց դատարանի ձևավորմանը և դատարանակազմությանը։ Նախադրության մեջ նա անդրադարձել է Հայաստանում առկա օրենսդրական խնդիրներին։ Գրքի Բ գլխում Մխիթար Գոշը բերում է տասներկու պատճառ Դատաստանագրքի անհրաժեշտության մասին։ «Այս տասներկու գլուխները ներառում էին այն բոլոր պատճառները, որ պիտի գրվեր դատական այս գիրքը: